Прафесія выратавальніка ці пажарнага часта становіцца марай вялікай колькасці хлопцаў і дзяўчат, але нямногія ўвасабляюць яе ў жыццё. Тут на дапамогу маладым людзям можа прыйсці Універсітэт грамадзянскай абароны МНС Беларусі. Пра асаблівасці прыёму ва ўстанову, патрабаванні да абітурыентаў, студэнтаў і курсантаў установы, а таксама пра падрыхтоўку кампетэнтных спецыялістаў-выратавальнікаў расказала начальнік вучэбна-метадычнага цэнтра ўніверсітэта Святлана Віктараўна МАРШЫНА.
Універсітэт грамадзянскай абароны МНС Беларусі быў утвораны ў 2016 годзе шляхам аб’яднання трох навучальных устаноў: Камандна-інжынернага інстытута (Мінск), Гомельскага інжынернага інстытута і Інстытута перападрыхтоўкі і павышэння кваліфікацыі (вёска Светлая рошча Барысаўскага раёна). Сёння ўстанова ўключае ў сабе 7 факультэтаў, 2 філіялы і ліцэй.
На дзённай форме атрымання адукацыі ва ўстанове вядзецца падрыхтоўка па спецыяльнасцях “Папярэджанне і ліквідацыя надзвычайных сітуацый” з прысваеннем кваліфікацыі “інжынер па папярэджанні і ліквідацыі надзвычайных сітуацый” і “Пажарная і прамысловая бяспека” з прысваеннем кваліфікацыі “інжынер па пажарнай і прамысловай бяспецы”.
Таксама па чатырох спецыяльнасцях рэалізуецца адукацыйная праграма атрымання вышэйшай адукацыі ІІ ступені. Дзве з іх — “Ліквідацыя надзвычайных сітуацый і грамадзянская абарона” і “Інфармацыйна-аналітычнае забеспячэнне дзейнасці органаў і падраздзяленняў па надзвычайных сітуацыях” былі адкрыты ў мінулым годзе. Філіялы ўніверсітэта накіраваны на перападрыхтоўку кіруючых працаўнікоў і спецыялістаў, павышэнне кваліфікацыі, падрыхтоукў, перападрыхтоўку, павышэнне кваліфікацыі працоўных (служачых).
— У нас запатрабаваны ўсе спецыяльнасці, — гаворыць Святлана Віктараўна. — Адзіная асаблівасць — гэта абмежаванасць вучэбных месц згодна з кантрольнымі лічбамі прыёму, якія штогод устанаўлівае Міністэрства па надзвычайных сітуацыях па ўзгадненні з Міністэрства адукацыі. З улікам таго, што мы ажыццяўляем падрыхтоўку спецыялістаў для органаў і падраздзяленяў па надзвычайных сітуацыях, кантрольныя лічбы залежаць ад запатрабаванасці кадраў на месцах.
Так, сёлета па спецыяльнасці “Папярэджанне і лікідацыя надзвычайных сітуацый” на навучанне за кошт рэспубліканскага бюджэту будзе прынята 95 чалавек, а на платнай аснове — 25 чалавек. А спецыяльнасць “Пажарная і прамысловая бяспека” адкрыецца для 40 прадстаўнікоў бюджэтных месц, сярод якіх і 15 дзяўчат, і 20 чалавек, якія будуць атрымоўваць адукацыю на платнай аснове. Трэба адзначыць, што набор дзяўчын ажыццяўляецца толькі па апошняй спецыяльнасці, і агульная колькасць дзяўчат па курсах складае 60 чалавек. Усе астатнія месцы ўкамплектаваны хлопцамі.
На завочную форму адкрыты набор толькі па адной спецыяльнасці — “Папярэджанне і ліквідацыя надзвычайных сітуацый”. На атрыманне вышэйшай адукацыі на завочнай форме (у скарочаны тэрмін — 3 гады) могуць прэтэндаваць толькі асобы, якія маюць сярэднюю спецыяльную адукацыю па азначаным напрамку. Сёлета набор складае 30 чалавек (25 — на бюджэтную форму навучання, 5 — на платную).
Правядзенне адбору прадстаўнікоў, патрабаванні да іх
Перад падачай дакументаў усе абітурыенты ўстановы праходзяць прафесійны адбор. Ён уключае ў сябе папярэдняе вывучэнне кандыдата органамі і падраздзяленнямі па надзвычайных сітуацыях, якія з'яўляюцца камплектуючымі органамі. Да 1 мая маладыя людзі звяртаюцца ў гарадскія ці раённыя аддзелы па надзвычайных сітуацыях па месцы жыхарства, і пасля спецыяльных праверак (медыцынскага агляду, псіхалагічнага субяседавання і вызначэння ўзроўня фізічнай падрыхтоўкі) на кандыдатаў, якія паспяхова іх прайшлі, фарміруюцца вучэбныя справы, якія дасылаюцца ва ўніверсітэт.
Трэба адзначыць, што патрабаванні да здароўя пры паступленні ва ўніверсітэт высокія: на спецыяльнасць “Ліквідацыя і папярэджанне надзвычайных сітуацый” у абітурыентаў павінна быць І група здароўя, а на спецыяльнасць “Папярэджанне і ліквідацыя надзвычайных сітуацый” — не ніжэй за ІІІ групу. Ды і вызначэнне ўзроўню фізічнай падрыхтоўкі для непадрыхтаваны — справа не самая лёгкая. Так, для юнакоў прадугледжана здача бега на 100 і 1000 метраў і падцягванні на ашэстку, для дзяўчат — бег на 100 і 500 метраў, а таксама комплексныя сілавыя практыкаванні (прэс і адцісканні).
Пасля фарміравання вучэбнай справы абітурыент павінен здаць цэнтралізаванае тэсціраванне па трох прадметах — фізіцы, матэматыцы і адной з нацыянальных моў і ў пазначаныя тэрміны падаць сертыфікаты ў прыёмную камісію. Пры гэтым, па словах Святланы Маршынай, сёлета будуць прымацца сертыфікаты годнасцю не меней за 7 балаў.
Прыём дакументаў на бюджэтную форму атрымання адукацыі будзе ажыццяўляцца з 12 па 17 ліпеня (у тым ліку на завочную форму). А абітурыенты, якія выкажуць жаданне вучыцца на платнай аснове, змогуць звярнуцца ў прыёмную камісію з 12 па 31 ліпеня. А залічэнне адбудзецца 19 ліпеня і 1 жніўня адпаведна.
Пасля залічэння для былых абітурыентаў пачынаецца самы цяжкі этап — праходзіць лагерны збор (так званы “курс маладога байца”). Маладыя людзі засяляюцца ў казармы, вучацца быць адказнымі за сябе і свае рашэнні. Хлопцы і дзяўчаты пераходзяць на строгі рэжым дня, займаюцца фізічнай і страявой падрыхтоўкай, наведваюць заняткі аварыйна-выратавальнай падрыхтоўкі. Па словах Святланы Маршынай, некаторыя кандыдаты, колькасць якіх невялікая, сыходзяць. А тыя, хто вытрымоўвае адаптацыйны перыяд — першыя два тыдні — застаюцца назусім.
Высокіх вынікаў у падрыхтоўцы кадраў дапамагае дасягнуць матэрыяльна-тэхнічная база ўніверсітэта. Яна прадстаўлена вучэбнымі лабараторыямі, спецыялізаванымі аўдыторыямі і пляцоўкамі па адпрацоўцы прафесійных навыкаў і ўменняў. Ва Універсітэце грамадзянскай абароны МНС Беларусі існуе тры вучэбныя аварыйна-выратавальных часткі, за якімі замацаваны свае раёны выезду. Адтуль пры праходжанні практыкі ці выхадзе на дзяжурства курсанты выязджаюць на ліквідацыю надзвычайных сітуацый. Гомельскі філіял таксама валодае адпаведнымі аўдыторыямі і пляцоўкамі, а на тэрыторыі філіяла універсітэта «Інстытута перападрыхтоўкі і павышэння кваліфікацыі» размешчаны палігон аператыўна-тактычнай падрыхтоўкі, які змяшчае больш за 40 вучэбных пляцовак. Такая планіроўка пляцовак і наяўнасць спецыяльных трэнажораў дазваляе мадэліраваць ўвесь спектр надзвычайных сітуацый прыроднага і тэхнагеннага характару.
— У нас практыкаарыентаванае навучанне — Святлана Маршына. — Практычны складнік вучэбнага працэсу ва ўніверсітэце — больш за 70% ад усяго аб’ёму вучэбнага часу. З 1 курса ва ўніверсітэце прадугледжана правядзенне практыкі — як вучэбнай, так і вытворчай. У залежнасці ад яе прызначэння, працягласцю тыдень і месяц адпаведна. Нельга забываць, што спецыяльнасці звязаныя з рызыкай для жыцця будучых выратавальнікаў. Менавіта па гэтай прычыне напрацягу чатырох год курсанты і студэнты заўсёды адпрацоўваюць пэўныя сітуацыі, з якімі яны могуць сутыкнуцца ў далейшым.
Па словах, Святланы Віктараўны, спецыяльнасць “Пажарная і прамысловая бяспека” — гэта не толькі блок па ліквідацыі надзвычайных здарэнняў, але і нарматыўна-тэхнічная і наглядна-прафілакычная дзейнасць, якую ажыццяўляюць нашы выпускнікі. Вучэбны план сфарміраваны такім чынам, што студэнты і курсанты у перыяд навучання рыхтуюцца да прафесінай дзейнасці. І пры атрыманні дыплома, выпускнік ужо валодае шэрагам кампетэнцый, неабходныя спецыялістам гэтага напрамку. І ў падраздзяленні маладыя спецыялісты прыходзяць гатовымі працаўнікамі.
Якасці падрыхтоўкі кадраў спрыяе і прафесарска-выкладчыцкі склад установы (на 19 кафедрах універсітэта працуе больш за 150 выкладчыкаў). Універсітэт арыентуецца на далучэнне студэнтаў і курсантаў да навуковай дзейнасці, у чым ім спрыяюць кандыдаты і дактары навук. Акрамя таго, выкладчыкі дапамагаюць сваім малодшым калегам фарміраваць з’яднаны калектыў, выпрацоўваць актыўную грамадзянскую пазіцыю і пачуццё доўгу.
— Курсанты жывуць на тэрыторыі ўніверсітэта з першага дня. І з гэтага ж часу імкнуцца стаць адзіным калектывам. А асобы, якія не схільныя да пачуцця адказнасці і доўга перад таварышам, сыходзяць, — расказвае начальнік вучэбна-метадычнага цэнтру.
Міжнароднае супрацоўніцтва
Універсітэт грамадзянскай абароны МНС Беларусі — гэта базавая арганізацыя краін СНД па навучанні кадраў у галіне папярэджання і ліквідацыі надзвычайных сітуацый, член Еўрапейскай асацыяцыі якая аб'ядноўвае навучальныя ўстановы пажарна-выратавальнага профілю (EFSCA).
Ва ўніверсітэце праходзяць падрыхтоўку прадстаўнікі амаль пяцідзесяці краін: Аб’яднаных Арабскіх Эміратаў, Расіі, Францыі, Польшчы, Казахстана, Туркменістана, Арманіі, Літвы, Латвіі і інш. Выпускнікі-замежнікі адзначаюць высокую мабільнасць установы, якасць практычных заняткаў і магчымасць пабудаваць заняткі ва ўмовах, набліжаных да рэальных.
Вывучаемыя дысцыпліны і арганізацыя вольнага часу
На першым курсе курсанты і студэнты ўстановы вывучаюць дысцыпліны сацыяльна-гуманітарнага (філасофію, эканоміку, паліталогію) і прыродазнаўчага (вышэйшая матэматыка, фізіка, хімія) блокаў. Пасля іх чакаюць спецыяльныя дысцыпліны. Напрыклад, “Арганізацыя і тактыка тушэння пажараў”, “Тактыка правядзення аварыйна-выратавальных работ”, “Аварыйна-выратавальная падрыхтоўка” — для прадстаўнікоў спецыяльнасці “Папярэджанне і лікідацыя надзвычайных сітуацый”, і “Бяспека інжынерных сістэм”, “Спецыяльнае водазабеспячэнне” і “Бяспека тэхналагічных працэсаў” — для студэнтаў і курсантаў спецыяльнасці “Пажарная і прамысловая бяспека”.
Нягледзячы на шчыльны адукацыйны працэс, курсанты і студэнты ўстановы знаходяць час для сябе: нехта займаецца творчасцю — піша вершы, песні ці танчыць, а нехта займаецца спортам (маладыя людзі займаюцца бегам, валейболам, тэнісам, пажарна-выратавальным спортам і прамысловым альпінізмам) ці наведвае секцыі па інтарэсах.
Пасля знаёмства са спецыфікай адукацыйнага працэсу студэнтаў і курсантаў установы становіцца зразумела, што пасля навучання маладыя людзі набываюць не толькі прафесійныя здольнасці, але і шэраг агульначалавечых якасцей. Бо, як ні аспрэчвай, без іх будучым выратавальнікам, нікуды не дзецца. І галоўным пацверджаннем становяцца словы Святланы Маршынай, якая на пытанне, аб якасцях выпускніка універсітэта адказвае: кампетэнтным, смелым, адказным і добрасумленным.
"Настаўніцкая газета"
Ірына ІВАШКА,
Фота Алега ІГНАТОВІЧА
